Čvrsti deo oklopa kornjača se sastoji od dve komponente: koštanog dela i rožnih pločica. Koštani deo je izgrađen od kosti a pločice od keratina. Postoje dve vrste proteina keratina koji se produkuje u keratocitnim ćelijama: alfa i beta keratin i oni se razlikuju po strukturi. Beta keratin je znatno čvršći od alfa keratina. Keratocite čine 90% ćelija epidermisa i kako migriraju ka površini kože one imaju sve više keratina u sebi i polako odumiru u sloju koji se naziva stratum corneum formirajući pločice.
Nastanak pločica kod vrsta koje nastanjuju samo kopno i onih koje nastanjuju vodu je različito u izvesnim aspektima.
Kod kopnenih kornjača u toku sezone neaktivnosti nekolicina alfa-keratin ćelija se produkuje u mekom epidermisu, zglobnim delovima između pločica i povremeno beta-keratin ćelije na spoljnom obodu pločica.
Kada kornjače postanu aktivne i obnovi se rast , deoba ćelija je intenzivna, uglavnom oko zglobnih oblasti i vrhova marginalnih pločica. Pločice se ne ljušte i mnogobrojne beta-keratin ćelije nastaju oko zglobnih oblasti, dok alfa-keratin ćelije iščezavaju. Beta-ćelije formiraju novi debeo korneusni sloj oko zglobnih oblasti, što dovodi do nastanka godova pločica. Beta-keratin ćelije produkovane u centralnijim delovima pločica zadržavaju ravnomernu debljinu korneusnog sloja preko cele površine pločica.
Kod vodenih kornjača pločice se formiraju na složeniji način.
Na kraju sezone rasta poslednje keratocite formirane ispod starog korneusnog sloja spoljne površine pločica i zglobnim delovima produkuju više alfa nego beta keratina. Ove tanke alfa keratinozne ćelije formiraju razdvajajući sloj ispod starog korneusnog sloja, koji se širi od zglobova ka sredini pločica i vrhovima marginalnih pločica. U sezoni neaktivnosti većina ćelija ostaje u germinativnom sloju (u kome nastaju sve ćelije epidermisa) karapaksa i plastrona a samo nekolicina alfa-ćelija migrira u korneusni sloj iznad zglobnih regija.
U nastupajućoj sezoni rasta nova generacija beta-keratin ćelija nastaje ispod razdvajajućeg sloja zglobnih regija i centralnijih delova pločica. Epidermis unutrašnje površine pločica i zglobnih regija sadrži veoma aktivne ćelije koje sintetišu beta-keratin, dok je preostala površina pločica manje aktivna. Ove keratogene ćelije zatim migriraju i formiraju novi korneusni sloj koji se prostire celom površinom pločice ispod sazrevajućeg razdvajajućeg sloja.
Naposletku razdvajajući sloj sadrži lipide i eventualno se ljušti, definišući ljuspanje spoljnog korneusnog sloja, tj. otpadanje najstarijeg sloja pločice.
Dakle kod kopnenih kornjača postoje rožne pločice koje se ne ljušte već se novi slojevi keratina koji ih čini dodaju na već postojeće. Kod kornjača koje obitavaju u vodi dolazi do sezonskog ljuštenja pločica, tj. nove pločice smenjuju stare.
Kako je za ravnomeran rast oklopa potreban i kalcijum za koštani deo i proteini za rožnati deo, nepravilnom ishranom se može poremetiti unos ova dva bitna elementa u organizam kornjače. Tada dolazi do manjih ili većih deformacija oklopa. To je posebno izraženo kod kopnenih vrsta kornjača, jer kod njih ne dolazi do sezonskog ljuštenja rožnih delova oklopa, već "oklop sve pamti".
Izvor:
Dipartimento di Biologia evoluzionistica sperimentale, Universita di Bologna, Bologna 40126, Italy. Alibardi@biblio.cib.unibo.it
Proporcije na ilustraciji nisu realne zbog bolje preglednosti (debljina slojeva pločica je u stvarnosti daleko manja u odnosu na širinu pločica). Pojedine kornjače nemaju rožne pločice a koštana komponenta može biti znatno redukovana (mekooklopne kornjače, kožasta morska kornjača).
Постови
